Nestkast onderzoek 2004

Zie ook Nestkast onderzoek 2005

27 maart

Eerste opname met de kleurencamera. Deze opname is 's avonds gemaakt, de nestkast was verlicht mbv. 4 leds die in de nestkast ingebouwd zijn. (Bij normaal licht overdag is geen verlichting nodig.)

8 april

Eerste opname overdag van een koolmees in de nestkast. Het zonlicht is voldoende voor een redelijk duidelijke opname. De groenachtige rug van de mees is op de opname vrij donker. Door bij te lichten in de nestkast, zullen de kleuren van de mees beter uitkomen. Bijlichten in niet gedaan om de mezen niet te veel af te schrikken.

10 april

2 paar mezen bezoekt de nestkast regelmatig. Waarschijnlijk wordt het 1e vrouwtje door het 2e vrouwtje weggejaagd.
Van deze mezen is een video opname gemaakt (549 kb)

13 april (1e dag nestbouw)

De koolmezen zijn tussen 11 en 12 uur begonnen met het maken van een nest, de eerste takjes zijn zichtbaar.

14 april (2e dag nestbouw)

Nestbouw is voortgezet, er is 22 keer een mees in de nestkast geweest.

15 april (3e dag nestbouw)

De eerste foto is een actie foto om half 12. De 2 foto is van het nest om 16 uur.

16 april (4e dag nestbouw)

17 april (5e dag nestbouw)

Echt hard wordt er niet gebouwd aan het nest, op onderstaande afbeelding is de mees het nestmateriaal aan het rangschikken. De onderste laag bestaat uit bruine takjes, de laag er boven bestaat uit groen mos.

18 april (6e dag nestbouw)

Eerste afbeelding: bij het verlaten van de nestkast blijft het nestmateriaal haken aan een poot van de mees, het complete nest blijft halverwege de nestkast hangen. Het nestmateriaal is zo te zien stevig in elkaar gevlochten.
Er is goed te zien dat er takjes en mos gebruikt wordt.
Tweede afbeelding: Het vrouwtje wordt gevoerd door het mannetje

19 april (7e dag nestbouw)

Het vrouwtje wil met een te groot takje de nestkast ingaan, dat lukt dus niet.....

20 april (8e dag nestbouw)

Vandaag heeft de vrouwtjesmees erg hard gewerkt. De 1e afbeelding toont het nest om 8 uur, de 2e afbeelding toont het nest om 14 uur. De mees brengt een flinke pluk mos de nestkast in.

21 april (9e dag nestbouw)

Er wordt zacht materiaal bestaande uit haren en pluizen in de nestkast gebracht. Af en toe blijft er wat nestmateriaal hangen in het vlieggat.

23 april (11e dag nestbouw)

De mees komt de nestkast weer in met een pluk pluizen.

24 april (12e dag nestbouw)

Het nest bevat naast zacht wollig materiaal ook plastic draadjes. De vrouwtjesmees slaapt sinds 23 april in de nestkast.

25 april

's morgens was de mees vroeg opgestaan en kwam om 7.20 uur weer terug in de nestkast, ze bleef zeker 20 minuten in de nestkast, verplaatste het zachte nestmateriaal zorgvuldig naar het midden van het nest en verliet de nestkast pas om 7.45 uur.
's Avonds werd een groot deel van het wol weer aan de kant gelegd. De mees verschoof heel even en er was vrijwel zeker 1 ei zichtbaar! Zie 3e afbeelding in de rode cirkel.

26 april

's Morgens rond half 8 is het 2e ei waarschijnlijk gelegd. De mees had de nestkast om 6:26 uur verlaten en kwam om 7:10 uur weer in de nestkast. Na een tijdje geslapen te hebben, leek de mees het ei naar buiten te persen. De mees ging zeer stiekem te werk. Het ei was niet te zien omdat de mees er met haar lichaam steeds boven zat. De eieren werden voor het verlaten van het nest zeer zorgvuldig bedekt en zijn zelfs met een goede camera overdag niet te zien!

27 april - 2 mei

Het 3e t/m 8 ei is gelegd.
Op de afbeelding van 28 april heeft de mees haar kop ingetrokken en wordt het ei uit het lichaam geperst.
Op 2 mei waren er laat in de middag opeens 6 eieren zichtbaar! De eieren zijn wit met roodbruine vlekjes.

3 mei

Het 9e ei is vandaag gelegd, alle eieren waren zichtbaar. De mees is 's morgens vroeg begonnen met broeden, ze krijgt af en toe een rups van het mannetje. De mees verlaat de nestkast regelmatig om eten te zoeken. Ze brengt nog steeds af en toe nieuw nestmateriaal in het nest.

4 mei

Tussen 7 en 24 uur is gekeken naar het broedgedrag van de mees. De mees heeft het nest totaal 3:12 uur verlaten. De langste periode dat de eieren onbedekt waren was 30 minuten. Op de foto is het mannetje te zien die het vrouwtje een rups had willen voeren. Het vrouwtje heeft de nestkast even op eigen initiatief verlaten.

5 mei

Tussen 6:50 en 24 uur is gekeken naar het broedgedrag van de mees. De mees heeft het nest totaal 16 keer gemiddeld 11 minuten verlaten. De langste periode dat de eieren onbedekt waren was 21 minuten. De teller stond op 73. Omdat ieder bezoek van een mees 2 maal telt (één maal in en één maal uit de nestkast) is de teller door het vrouwtje 32 maal opgehoogd. Door het mannetje is de teller hooguit 40 maal opgehoogd. Er is maximaal 20 keer een rups naar het vrouwtje gebracht. 

6 mei - 7 mei

Geen bijzonderheden.

8 mei

De mees keert de eieren regelmatig. Het rode draadje ligt steeds ergens anders. Van 8 tot 24 uur zijn de broedtijden genoteerd. 

9 mei

Het rode draadje wordt alweer verplaatst.

10 mei

Nadat de mees ontwaakt is worden de veren gestrekt. Tussen 7 en 24 uur heeft de mees de nestkast 22 keer verlaten, gemiddeld 7 minuten per keer. Zie tabel met broedtijden

Door de mees worden de eieren regelmatig gekeerd, hier een overzicht hoe de eieren tussen 13 en 18 uur lagen toen de mees de nestkast even verlaten had (de tijd staat in uren en minuten):

11 mei - 14 mei

Geen bijzonderheden. Het rode draadje was op 11 mei in het nest naast de eieren beland.

15 mei - Jonge mezen - 1e dag

de eerste werd 8:30 uur geboren, de 2e mees werd 9:26 uur geboren, de 3e om 9:59 uur, 4e om 11:01 uur, de 5e om 11:48 uur, de 6e om 12:45 uur en de 7e om 15:36 uur. Moedermees at alle 7 eierschalen op!

Op de eerste foto is het eerste jong te zien, op de tweede foto zijn 2 jongen te zien, 1 met de snavel open. 

Geboorte van het 3e jong terwijl de mees het nest had verlaten. Het ei bewoog, brak in 2 delen en binnen een minuut was dit derde jong geboren.

Toen de mees terugkwam, probeerde ze dit jong direct te voeren. Vervolgens werd de derde eierschil opgegeten.

1e foto 6 jonge mezen, nog 3 eieren in het nest / 2e foto 18:50 uur, nu is al te zien dat de jongen gegroeid zijn.

Moedermees zit nog regelmatig op het nest om de jongen warm te houden.

Er is een overzicht van de groei van de jongen per dag.

16 mei - 2e dag

's Morgens zat er condens op de camera. De camera staat nu dag en nacht aan.

Foto 1: Hoeveel jonge mezen er zijn is nog niet duidelijk. Er zijn 8 of 9 jongen. Om 14:40 uur werd er door moedermees weer een eierschil opgegeten.
Foto 2: Moedermees zit regelmatig op de jongen, vadermees geeft moedermees voer voor de jongen.

17 mei - 3e dag

Grafieken tellerstand voeren op 17, 30, 31 mei, 1 en 2 juni.

18 mei - 4e dag

In het vlieggat is een teller gemaakt. Iedere mees die de nestkast ingaat, uitgaat of alleen door het vlieggat kijkt wordt geteld. Afhankelijk van de manier van in en uitvliegen wordt een mees per bezoek soms 3 maal geteld. (De kop en staart tellen 2 maal.) De teller is vandaag uitgekomen op 854. Als een mees de teller gemiddeld met 3 maal ophoogt per bezoek, dan is er vandaag ongeveer 285 maal een mees in de nestkast geweest. De mezen voeren van 5:30 tot 20 uur. Dit zijn gemiddeld 20 bezoeken van de mezen per uur.

Foto: de mezen om 9:30 uur.

19 mei - 5e dag

De jongen worden iedere dag vaker gevoerd. Op de 2e foto zijn 8 van de 9 jongen te zien. De teller is vandaag over de 1000 gegaan. De eindstand was 1014.

20 mei - 6e dag

Alle 9 jongen eindelijk tegelijk in beeld, 7 open snavels en 2 dichte snavels. Het vrouwtje graaft vaak in het nest om er ongedierte uit te halen, dit tot ongenoegen van de jongen.

21 mei - 7e dag

Op de eerste foto is een jong uitstekend in beeld te zien. De jongen zijn nog erg kaal.

22 mei - 8e dag

De jonge mezen piepen sinds vandaag.

23 mei - 9e dag

Pa mees brengt een heerlijke groene rups.

De teller heeft 4 dagen doorgeteld en is uitgekomen op:

Als de teller per bezoek gemiddeld 3 maal opgehoogd wordt, dan is er per dag 450 maal een mees in de nestkast geweest.

24 mei - 10e dag

De jonge mezen piepen al zo hard dat ze meters vanaf de nestkast te horen zijn. Op 2e afbeelding is een jong te zien die uit het nest gekropen is.
De teller is vandaag uitgekomen op 1650. Als de teller per bezoek 3 maal opgehoogd wordt, is er 550 maal een mees in de nestkast geweest. Er zijn 9 jonge mezen, iedere mees kreeg dus 60 maal iets te eten!

25 mei - 11e dag

De jongen zijn op de helft, over 10 dagen zullen ze uitvliegen.

26 mei - 12e dag

Op de eerste foto is goed te zien hoe groot de jongen al zijn. Op de tweede foto is de gele buik van een jonge mees te zien. 

27 mei - 13e dag

De mezen beginnen vroeg met voeren, de mezenteller stond om 5:15 uur op 9, om 6 uur op 64, om 7 uur op 215. De eindstand van vandaag is op 1930 uitgekomen. In het merendeel van de gevallen wordt de teller 2 maal opgehoogd per mezenbezoek. Een enkele keer wordt de teller 3 maal opgehoogd. Als de teller gemiddeld 2,5 maal opgehoogd wordt per bezoek is er ongeveer 770 maal een mees in de nestkast komen voeren.

1e foto: Na het voeren produceren de jonge mezen vaak uitwerpselen. Deze zitten verpakt in een vliesje. Dit complete pakketje uitwerpselen wordt door een van de oudermezen uit de nestkast verwijderd. Je kunt mezen vaak uit de nestkast zien vliegen met een wit pakketje in de bek. Op deze unieke foto wilden beide mezen tegelijk het pakketje meenemen. Het vrouwtje (middenonder) gaat er mee vandoor.

2e foto: 22 uur: moedermees slaapt boven op de jonge mezen, middenboven zijn 3 jonge meesjes te zien.

28 mei - 14e dag

1e foto: de mezen om 8 uur.
Er zat een spinnenweb onder de camera, doordat de camera in een plankje gemonteerd is, was deze gemakkelijk schoon te maken. Een minuut of 10 nadat de camera schoongemaakt was, gingen de ouders weer door met het voeren van de jongen.
2e foto: de mezen om 21 uur, een opname met de verlichting aan.

29 mei - 15e dag

De 9 jonge mezen bedekken de bodem voor een groot deel. Zij zijn al bijna even groot (hoog) als de moedermees.
Het mannetje is sinds 8 uur niet meer gezien. Het vrouwtje voert nu alleen.
Het mannetje is waarschijnlijk dood gegaan, gevangen door een kat of sperwer of gewoon tegen een openstaand raam gevlogen. Het is onwaarschijnlijk dat de mees zomaar gestopt is met voeren, omdat deze mees al sinds oktober vorig jaar in de nestkast sliep en z'n territorium verdedigde. Op 5 juni werden veren in de tuin gevonden, mogelijk zijn die van de mannetjes mees.
Tegen 17 uur werd pas ontdekt dat het vrouwtje alleen overgebleven is. De dierenwinkels waren al dicht, zodat een eventuele hulppoging niet mogelijk was.

1e foto: 1 mees springt een stukje omhoog en grijpt zich aan de zijwand vast.
2e foto: moedermees slaapt 's nachts nog steeds bij de jongen.

30 mei - 16e dag

Het vrouwtje voert alleen dapper door. Ze wordt door de jonge mezen aangevlogen als ze de nestkast in komt. Af en toe wordt een jonge mees met een poot een stukje opzij geduwd. De teller is nog op 1205 uitgekomen. 

31 mei - 17e dag

Helaas was het een dag met veel regen. Dit maakte het zoeken naar rupsen aanzienlijk moeilijker. De 9 jonge mezen leefden 's morgens allemaal nog. Ze waren zeer onrustig. Om half 10 stond de teller op 120, terwijl de teller een dag eerder om deze tijd al op 380 stond. Moedermees werd steeds besprongen door de jonge mezen.

Om 14 uur stond de teller op 260, tegen 760 een dag eerder. De mezen hebben uiteraard honger, af en toe pikken ze naar elkaar en als de ene mees de vleugels uitslaat dan hapt er weleens een ander in!
Op de 2e foto staat moedermees links onder. De kleine mezen kunnen al aardig fladderen voor hun leeftijd en lijken veel groter dan ze zijn als ze richting camera springen.

's avonds leefden er nog 7 mezen. De teller kwam uit op 695.

1 juni - 18e dag - 17 uur

's Morgens om 7 uur leefden er nog 5 mezen. Om 8.30 uur waren er nog maar 4. Het was droog weer, zodat moedermees vaak voer kwam brengen. Om half 10 stond de teller op 290 - terwijl dit 31 mei - met het dubbele aantal mezen slecht 120 was.
In de nestkast komt steeds meer ongedierte. De moedermees besteedt waarschijnlijk geen of weinig aandacht meer aan het schoonhouden van het nest. Ook zijn de 5 dode mezen ook niet bevorderlijk voor een gezond nest.
Voor de camera komt steeds meer ongedierte. De beelden worden steeds onduidelijker. Schoonmaken van de camera en verwijderen van de dode mezen is geen optie, dat verstoort de mezen alleen maar.
De mees was om 17 uur aardig bij met voeren. Toen ze de nestkast in kwam, bedelden de mezen uiteraard, maar moedermees werd niet meer als een gek aangevlogen. Ze had ook af en toe tijd om in het nest te graven op zoek naar ongedierte.
Als de dode mezen niet voor al te veel problemen zorgen, is er een redelijke kans dat de 4 overgebleven jongen het gaan halen. De stand van de teller is in een grafiek weergeven.

2 juni - 19e dag

Tot 12:15 uur droog weer, daarna tot 15 uur regen. Moedermees kwam tot 12.15 uur vaak voer brengen, tijdens de regenbui werd er aanzienlijk minder voer gebracht. Met de 4 overgebleven jongen gaat het uitstekend.
De eerste foto is om 10:20 uur gemaakt. De tweede net na 15 uur. Op deze afbeelding zit een jonge mees voor het vlieggat, moedermees is er gewoon langs gesprongen. Als de mees door het vlieggat kijkt, dan is er te weinig licht voor een mooie foto, daarom is de mees naast het vlieggat gefotografeerd. Er heeft zeker 5 maal een mees door het vlieggat naar buiten gekeken.

' s Avonds rond 22 uur is er tot mijn grote verbazing weer een mees doodgegaan.
Moedermees sliep voor het eerst niet meer bij de jonge mezen.

3 juni - 20e dag

De 3 jonge mezen zijn al groter dan de moedermees. Het wordt tijd dat ze uitvliegen. De mezen kijken weer regelmatig door het vlieggat.
Het is de hele dag droog weer, moedermees komt gelukkig vaak voeren, de mezen hebben altijd honger.
Het wordt spannend of ze vannacht overleven. Omdat er ondertussen 6 dode mezen in de nestkast liggen, wordt de kans op ziektes steeds groter.

4 juni - 21e dag

Een regenachtige start van de dag, dit weerhield de 3 jonge mezen er niet van de nestkast te verlaten. Nummer 1 keek tegen 7 uur door het vlieggat en besloot om 7.08 uur de sprong te wagen, fladderde naar een struik en zat wat te tsjilpen. Nummer 2 verliet de nestkast ongeveer 5 minuten later. Terwijl nummer 3 naar buiten zat te kijken kwam moedermees aanvliegen, vloog naar de tak waar nummer 2 zat te tsjilpen. Vervolgens begon moedermees nummer 3 te roepen. Deze verliet de nestkast ongeveer 4 minuten na de tweede mees.
Al met al - naar mijn mening - toch nog een redelijk goed einde.

Dit onderzoek heeft veel interessante informatie opgeleverd:
- Hoe langer de mees broed, hoe vaker de nestkast verlaten wordt. De broedtijd wordt korter, maar de nestkast wordt ook korter verlaten (Op broeddag 1 was dit 39 minuten in en 15 minuten uit de nestkast, op broeddag 8 was dit 25 minuten in en 8 minuten uit de nestkast).
- De eieren worden vaak gekeerd.
- De eerste 6 jongen werden een uur na elkaar geboren (respectievelijk: 8:30, 9:26, 9:59, 11:01, 11:48 en 12:45 uur) 
- Moedermees at alle eierschalen op.
- Als 1 mees stopt met voeren, gaat de ander door met voeren.
- De voerfrequentie neemt duidelijke af als het regent.
- Ondanks 2 dode mezen op de 17e dag en 4 dode mezen op de volgende dagen, lukte het toch 3 van de jongen groot te brengen.

5 juni

Om de mezen niet te storen was er sinds 29 mei niets in de tuin gedaan. Vandaag werden vogelveren op het grasveld gevonden. Deze veren hebben gele randen en kunnen best van de gesneuvelde koolmees zijn.