Mezen slapen in de winter bij voorkeur in de nestkastjes. Daardoor hebben we de mogelijkheid om in de winter een tussenbalans op te maken. We voeren dus eigenlijk een volkstelling uit. Omdat de mezen zich niet uit zichzelf melden moeten we in het donker alle nestkasten (woningen) op het eiland controleren.
Het slapen in nestkasten in de winter geeft de mezen beschutting tegen regen, wind en kou en het biedt bescherming tegen roofdieren en uilen. Opmerkelijk is dat er altijd maar één mees in een kast slaapt. Van enkele andere soorten is bekend dat ze in de winter graag bij elkaar slapen wat uit een oogpunt van warmtehuishouding aantrekkelijk is.  Kool- en pimpelmezen verdragen elkaar echter niet binnen zo'n kleine ruimte. Op uw wintervoerplaats kunt u ook zien dat ze vaak naar elkaar dreigen en dat er daar een rangorde bestaat.

Schematisch kaartje met daarop de nestkasten van Oost-Vlieland (rood is Dorp)

Mezen concurreren om geschikte slaapkasten. Daarbij hebben de mannetjes met een territorium de eerste keus. Ook leeftijd speelt een rol, oude vogels zijn vaak dominant over jonge vogels. Als er te weinig kasten of holtes zijn, is er vaak voor jonge vrouwtjes geen plaats. In de volkstelling in december vinden we altijd veel meer mannen dan vrouwen. Tijdens de avondcontrole van december 2000 sliepen er 141 koolmees mannetjes in de nestkasten en maar 95 vrouwtjes. Omdat er meestal evenveel mannetjes als vrouwtjes zijn vielen er dus bijna 50 vrouwen buiten de boot! Waar zij slapen is niet bekend.
Het aantal mannen in de slaapkasten geeft al een indicatie voor de aantallen in het komende broedseizoen. Als de sterfte tussen december en april laag blijft kunnen we in 2001 toch op z'n minst 130 paartjes koolmezen verwachten.

   
Een mees die in de herfst en winter in een nestkast overnacht, produceert veel uitwerpselen. Het is verstandig een nestkast 2 maal per jaar schoon te maken, in het voorjaar en in de zomer (enkele dagen na het uitvliegen van de jongen).

lees verder

Bron: Mezenonderzoek op Vlieland (www.nioo.knaw.nl)

Oude Kooi -
nestkast 107
© Jan Visser